Autor: Przemysław Markiewicz

Nowym członkiem ZOPI został polski oddział międzynarodowej firmy projektowej i konsultingowej Dar Al-Handasah Consultants (Shair and Partners). Założona w 1956 r. firma specjalizuje się w projektach z zakresu inżynierii, architektury, ochrony środowiska, planowania oraz zarządzania projektami i kontraktami inwestycyjnymi, a także zarządzania obiektami.

W języku arabskim nazwa firmy oznacza „Dom Inżynierii” i faktycznie domem dla niej jest cały świat. Główne biura projektowe i obiekty wsparcia technicznego znajdują się w Londynie, Bejrucie, Kairze, Pune (Indie) i Ammanie. Poza tym posiada sieć 47 stałych lokalnych oddziałów w Europie (Londyn i Warszawa), na Bliskim Wschodzie, w Afryce i Azji. Zatrudnia na stałe 7 860 pracowników.

Dar ma w portfolio usługi doradcze dla ponad 950 klientów w 60 krajach. Zrealizował ponad 4 000 projektów o łącznym koszcie inwestycji przekraczającym 540 mld USD. Jest też założycielem Dar Group, międzynarodowego konglomeratu firm konsultingowych, zatrudniającego łącznie ponad 18 600 pracowników w ponad 300 biurach w 60 krajach na wszystkich kontynentach. Firmy należące do Dar Group prowadzą intensywną współpracę w różnych obszarach geograficznych i tematycznych, a każda z nich może w dowolnym momencie korzystać z zasobów i doświadczenia całej Grupy.

W październiku 2022 r. Dar Al-Handasah podpisał z Centralnym Portem Komunikacyjnym umowę o objęciu roli Głównego Projektanta Inżynierii Lądowej.

Nowym członkiem ZOPI zostało Biuro Projektowo – Badawcze Dróg i Mostów TRANSPROJEKT – WARSZAWA Sp. z o.o. Jest to jedno z najstarszych wciąż aktywnych biur projektów w branży infrastrukturalnej w Polsce – jest kontynuatorem działalności a zarazem spadkobiercą najlepszych tradycji, osiągnięć i doświadczeń technicznych dawnego Centralnego Biura Projektowo – Badawczego Dróg i Mostów Transprojekt, które powstało w roku 1951.

Głównym obszarem działalności biura są kompleksowe projekty infrastrukturalne w zakresie dróg, mostów, tuneli i kolei – usługi projektowe, obejmujące sporządzanie projektów budowlanych i wykonawczych, materiałów przetargowych i kontraktowych oraz specyfikacji technicznych i kosztorysów inwestycji budowlanych. Opracowuje również studia wykonalności, STEŚ oraz koncepcje projektowe.

Transprojekt Warszawa jest trzecią firmą, który przystąpiła do ZOPI w 2023 roku. Łącznie Związek skupia 29 pracodawców z branży usług projektowych i zarządzania kontraktami.

W odpowiedzi na złożone przez ZOPI odwołanie wobec dokumentów przetargu PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. na „Opracowanie dokumentacji projektowej wraz z pełnieniem nadzoru autorskiego w ramach projektu pn.: „Budowa nowej linii kolejowej Turek – Konin” realizowanego w ramach Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej Kolej+ do 2029 roku”, zamawiający uwzględnił 4 żądania i dokonał odpowiednich zmian w specyfikacji. W tej sytuacji, wobec spełnienia kluczowych żądań, ZOPI podjął decyzję o wycofaniu odwołania z Krajowej Izby Odwoławczej.

Uwzględnione zostały następujące żądania odwołania:

1. wskazania w sposób wyczerpujący listy dokumentów, których zamawiający będzie żądał od Wykonawcy;
2. rezygnacji z nakładania odpowiedzialności na wykonawcę za prawidłowe ustalenie informacji od zamawiającego i pokrycie kosztów ich pozyskania;
3. zobowiązania zamawiającego do kierowania wezwania do podjęcia czynności nadzoru w godzinach 8:00 – 16:00 w dniu roboczym i wyznaczenia wykonawcy czasu na przekazanie informacji o maksymalnym czasie Pobytu lub Konsultacji w terminie do godz. 16:00 następnego dnia roboczego po dniu doręczenia wezwania (zamawiający zaproponował, żeby była to godz. 13:00 następnego dnia roboczego);
4. uzupełnienia OPZ o informacje o szacowanej liczbie nieruchomości, które wymagają przeprowadzenia procedury podziału oraz liczby punktów granicznych działek ewidencyjnych (zamawiający podał liczbę takich nieruchomości: 770).

Wszystkie te żądania stanowiły powtórzenie żądań z poprzednich czterech odwołań, które w tym roku ZOPI złożył w KIO na warunki postępowań PKP PLK SA. W każdym z tych przypadków zamawiający dokonywał zmian w SWZ, co prowadziło do umorzenia postępowań.

Blisko 300 uczestników zgromadził pierwszy Kongres Projektantów i Inżynierów, który odbył się 29 marca w Centrum Nauki „Kopernik” w Warszawie. Wydarzenie to stało się okazją do przypomnienia ważnej roli projektantów i inżynierów nadzoru w całym procesie inwestycyjnym i przedyskutowana  postulatów tego środowiska, zmierzających do jego usprawnienia.

Ton debatom kongresowym nadał tytuł otwierającego wystąpienia Kongresu „Projektant i inżynier – dlaczego żadna inwestycja nie może się bez nich obejść?”, które wspólnie przedstawili, w imieniu partnera merytorycznego Kongresu – Związku Ogólnopolskiego Projektantów i Inżynierów (ZOPI)  – Prezes Zarządu Anna Oleksiewicz i Przewodniczący Rady Związku Jarosław Krzyżanowski.

Na program Kongresu złożyły się cztery debaty panelowe, w których uczestniczyli przedstawiciele kluczowych  publicznych zamawiających: Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, PKP Polskie Linie Kolejowe SA, Centralnego Portu Komunikacyjnego, Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie i Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM, Morskiego Portu Gdynia, generalnych wykonawców i ich organizacji: Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa, Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Drogownictwa, Izby Gospodarczej Transportu Lądowego, przedstawiciele świata nauki i eksperci różnych specjalności obsługujących procesy inwestycyjne.

Pierwszy panel „Dlaczego kluczowe inwestycje nie ruszają? Komu potrzebny jest projektant i Inżynier” (moderator Jarosław Wielopolski, Prezes Zarządu Multiconsult Polska Sp. z o.o., Członek Rady ZOPI) dotyczył głównie kwestii finansowania inwestycji infrastrukturalnych i potencjału rynku wykonawczego.

Dyskusja podczas drugiego panelu „Relacje partnerskie pomiędzy zamawiającym a projektantem i inżynierem – czy to możliwe?” (moderator: Marek Rytlewski, Prezes Zarządu Transprojektu Gdańskiego Sp. z o.o., członek Rady ZOPI) koncentrowała się wokół prawnych możliwości i praktycznej realizacji współdziałania stron umowy zamówienia publicznego.

Debata w panelu trzecim „Nowoczesne narzędzia i innowacyjne rozwiązania”, której moderatorem był Aleksander Szerner, Prezes Stowarzyszenia BIM, toczyła się wokół wdrażania metodologii BIM w projektowaniu.

Kończąca Kongres debata, którą prowadził Arkadiusz Merchel – Członek Zarządu Multiconsult Polska Sp. z o.o., Wiceprezes Zarządu ZOPI, zatytułowana była „Czy możliwa jest współpraca na budowie”. Tym razem chodziło o relacje między generalnymi wykonawcami, projektantami a Inżynierami nadzoru.

Zamykając Kongres w imieniu organizatorów: Zespołu Doradców Gospodarczych TOR i portalu Rynek Infrastruktury Prezes Zarządu TOR Adrian Furgalski wyraził przekonanie, że stanie się on wydarzeniem cyklicznym, podczas którego co roku będą przedstawiane problemy środowiska projektantów i inżynierów.

Zorganizowanie Kongresu było możliwe dzięki wsparciu firm – partnerów, związanych z branżą infrastrukturalną:

Platynowy partner: Multiconsult Polska Sp. z o.o.;

Złoci Partnerzy: B-act S.A., Bentley Systems, IVIA S.A., MGGP S.A., Transprojekt Gdański Sp. z o.o., Voessing Polska Sp. z o.o.;

Srebrni Partnerzy: Antea Polska S.A., Ayesa Polska Sp. z o.o., Budimex S.A., Ekocentrum – Wrocławski Ośrodek Usług Ekologicznych Sp. z o.o., Europrojekt Gdańsk S.A., FONON Sp. z o.o., Geocore Sp. z o.o., Geodeta, FG Sp. z o.o. Sp. k., Promost Consulting Sp. z o.o. Sp. k., Schuessler-Plan Inżynierzy Sp. z o.o., Value Engineering Sp. z o.o., ZBM S.A., ZDI Sp. z o.o.;

Partnerzy: CAS Contract Advisory Services, CCM Construction & Claims Management, Zaborowska Kancelaria Adwokacka.

Jedna z największych na polskim rynku grup budowlanych – Budimex S.A. – została nowym członkiem ZOPI.

Od ponad 50 lat spółka oferuje usługi w obszarze infrastruktury drogowej, kolejowej i lotniskowej oraz budownictwa kubaturowego, energetycznego, przemysłowego i ekologicznego.

Pasja tworzenia i wysoka efektywność działania, którymi charakteryzuje się Budimex zaowocowały powstaniem Biura Technicznego, które obecnie zatrudnia aż 120 osób. Biuro odgrywa kluczową rolę na etapie koncepcji każdej inwestycji, o którą ubiega się spółka. Bogate doświadczenie, wiedza, umiejętności pracowników, najwyższa jakość realizacji to najważniejsze atuty Budimeksu.

Od 1995 roku Budimex jest notowany na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, wchodzi w skład indeksu RESPECT – najbardziej odpowiedzialnych spółek giełdowych. Ponad połowę akcji ma strategiczny inwestor – hiszpański Ferrovial.

Nowym członkiem ZOPI została Infra – Centrum Doradztwa Sp. z o.o.

Działająca w Warszawie firma zalicza się do liderów rynku w zakresie opracowywania infrastrukturalnych studiów wykonalności dla zarządców kolejowych, terminali intermodalnych i portów śródlądowych. Pracujący dla niej eksperci-praktycy posiadają wieloletnie doświadczenie w realizacji projektów doradczych z zakresu infrastruktury i transportu: opracowują strategie, plany rozwoju, programy funkcjonalno-użytkowe oraz dokumentację projektową, prowadzą także audyty producentów i dostawców taboru kolejowego. Od kilkunastu lat specjalizują się w pozyskiwania funduszy unijnych: zdobyli dla swoich klientów najwięcej środków pomocowych na rozwój projektów intermodalnych.

Do 09 marca GDDKiA oczekuje na oferty od wykonawców zainteresowanych opracowaniem dokumentacji projektowej dla planowanej dwujezdniowej drogi na parametrach drogi ekspresowej z Rabki do granicy ze Słowacją w Chyżnem. ZOPI złożył odwołanie od wielu postanowień dokumentacji przetargowej, także zainteresowani wykonawcy składali wiele pytań do treści SWZ.

Organizujący przetarg Oddział GDDKiA w Krakowie zdecydował się na wprowadzenie w Specyfikacji Warunków Zamówienia wielu zmian wychodzących naprzeciw oczekiwaniom podmiotów rynkowych.

Zmiany w SWZ dotyczyły m.in.

• Wyłączenia z jego zakresu etapu II, a tym samym obowiązku udzielania odpowiedzi na pytania oferentów na etapie procedury przetargowej na realizację inwestycji. Okres realizacji zamówienia w związku z tym uległ skróceniu, z 56 do 45 miesięcy,
• Waloryzowania wynagrodzenia począwszy od 7-ego miesiąca trwania umowy, a nie dopiero od 13-ego,
• Wprowadzenia możliwości zmiany umowy (terminu wykonania lub wynagrodzenia) w sytuacji zmiany przepisów prawa lub wymagań zamawiającego, o ile wykonawca wykaże ich wpływ na należyte wykonanie umowy,
• Procedury uzyskiwania zgód właścicieli lub zarządców nieruchomości na wykonanie na nich badań niezbędnych do realizacji zadania, w tym geologicznych,
• Umożliwienia – na wniosek wykonawcy – płatności częściowych, to jest zapłaty za częściowo wykonane opracowania na podstawie protokołu z zaawansowania prac projektowych, w oparciu o rzeczowe zaawansowanie prac projektowych wykazane w raporcie okresowym (miesięcznym) z postępu prac,
• Odstąpienia od uzależnienia zapłaty 20% wynagrodzenia wykonawcy za wykonanie opracowania od uzyskania klauzuli ostateczności dla decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych,
• Wykreślenia zapisu dopuszczającego wyłącznie jednokrotną zmianę członka personelu wykonawcy, wskazanego w ofercie, niezależnie od tego czy zmiana będzie dotyczyła jednej lub kilku osób,
• Wprowadzenia zasadę, że w przypadku przedłużenia terminu realizacji z przyczyn leżących wyłącznie po stronie zamawiającego, zamawiający zwróci wykonawcy bezpośrednie koszty przedłużenia zabezpieczenia należytego wykonania umowy,
• Wykreślenia wymagania, aby wykonawca w terminie do 45 dni od podpisania umowy przedstawił szczegółową kalkulację ceny jednostkowej etapów i opracowań projektowych pod rygorem utraty roszczenia o waloryzację wynagrodzenia,
• Rozliczania wykonywania mapy do celów projektowych hektarami powierzchni objętej opracowaniem.

Po przeanalizowaniu zmian, wprowadzonych w specyfikacji przez zamawiającego, ZOPI podjął decyzję o wycofaniu zarzutów z Krajowej Izby Odwoławczej.

Związek Ogólnopolski Projektantów i Inżynierów wniósł do Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie od dokumentów zamówienia PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. na opracowanie dokumentacji projektowej wraz z pełnieniem nadzoru autorskiego nad rozbudową połączenia między Katowicami i Jaśkowicami. Projekt pod nazwą „Zwiększenie zdolności przepustowej linii kolejowej nr 140 na odc. Katowice Ligota – Orzesze Jaśkowice poprzez budowę drugiego toru i dodatkowych przystanków osobowych” ma być zrealizowany w ramach programu „Kolej +” do 2029 roku.

 

Większość zarzutów w odwołaniu dotyczy zapisów dokumentacji identycznych z tymi, które były niedawno przedmiotem rozstrzygnięcia KIO w przypadku odwołań ZOPI od poprzednich przetargów PKP PLK SA. W orzeczeniu z 03.02.2023 r. KIO nakazała zamawiającemu modyfikację specyfikacji, zgodnie z żądaniami odwołania. Dotyczyło to:

• wskazania w sposób wyczerpujący listy dokumentów, których zamawiający będzie żądał od wykonawcy,
• zastrzeżenia, że warunkiem żądania przez zamawiającego opracowania dokumentacji projektowej zamiennej przez wykonawcę będzie obiektywna niemożliwość zrealizowania dokumentacji pierwotnej,
• wykreślenia odpowiedzialności wykonawcy za prawidłowe ustalenie informacji pochodzących od zamawiającego i jednostek powiązanych oraz wyraźnego wskazania, że obowiązek poniesienia przez wykonawcę kosztów uzyskania informacji nie dotyczy informacji uzyskiwanych od zamawiającego,
• zobowiązania zamawiającego do kierowania wezwania do podjęcia czynności nadzoru w godzinach 8:00 – 16:00 w dniu roboczym bez żądania reakcji wykonawcy w ciągu 1 godziny,
• uzupełnienia OPZ o informacje dotyczące ilości nieruchomości, które wymagają przeprowadzenia procedury podziału oraz wskazanie ilości punktów granicznych działek ewidencyjnych, dla których geodeta powinien przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.

 

W odpowiedzi na odwołanie zamawiający wprowadził w SWZ również zmiany jeszcze przed posiedzeniem Izby. Dotyczyły one:

• zawarcia w OPZ jednoznacznych założeń w kwestii rodzaju przeznaczonych do zaprojektowania urządzeń stacyjnych,
• dodania wyczerpujących informacji w kwestii ewentualnej konieczności zaprojektowania Linii Potrzeb Nietrakcyjnych i wymagań w tym zakresie.

 

Ponieważ w dokumentacji przetargowej na projekt linii kolejowej nr 140 Zamawiający zawarł zapisy takie same jak poprzednio, bez wprowadzenia zmian nakazanych przez KIO oraz wprowadzonych w SWZ w odpowiedzi na zapytania, ZOPI zdecydował zaskarżyć je ponownie. W odwołaniu znalazły się również nowe zarzuty i żądania:

• określenia liczby hektarów powierzchni, które wymagają sporządzenia mapy do celów projektowych,
• postanowienia, że po wykonaniu przez wykonawcę programu badań podłoża gruntowego oraz projektu robót geologicznych, zamawiający będzie zobowiązany do uzyskania zgód osób trzecich na wejście pracowników wykonawcy na teren ich nieruchomości oraz do ponoszenia kosztów związanych z uzyskaniem powyższych zgód, jak również zgód na zamknięcia torowe,
• wprowadzenie częściowych (comiesięcznych) płatności za wykonane i odebrane prace związane z Opracowaniem dokumentacji badań podłoża gruntowego i geologiczno-inżynierskiej,
• uzupełnienie dokumentacji o Tabelę Elementów Rozliczeniowych dla rozliczenia prac geologicznych.

 

[download id=”1318″]

Ostatnie spotkania Grupy „Projektant + Inżynier” w ramach Forum Inwestycyjnego PKP PLK SA poświęcone były kwestiom współpracy inwestora z firmami zarządzającymi kontraktami i sprawującymi nadzór inwestorski. Podstawą do dyskusji była prezentacja ZOPI, w której zebrano propozycje zgłoszone przez firmy członkowskie. Dyskusje rozpoczętą 25 stycznie kontynuowano na następnym posiedzeniu 13 lutego.

Najważniejsze kwestie w relacjach PLK – Inżynier:

1. kryteria wyboru ofert:

• • waga poszczególnych kryteriów,
  • powrót do tzw. „średniej miarodajnej,”
  • wzrost znaczenia kryteriów pozacenowych.

2. zapisy Umowy bazowej (wzorcowej) na usługi Inżyniera:

• • okresy wydłużenia terminu realizacji,
  • sposobu ustalenia i wypłaty wynagrodzenia,
  • brak równowagi stron, np. w kwestii kar umownych.

3. waloryzacja wynagrodzenia w obecnych i nowych Umowach na Inżyniera:

• • zbyt niski limit w nowych umowach,
  • brak aneksów dla umów w realizacji,
  • bieżąca współpraca podczas realizacji inwestycji.

4. współpraca Inwestor – Projektant – Inżynier:

• • procedury uzgadniania roszczeń i zmian,
  • współpraca z Zakładami Linii Kolejowych (IZ),
  • umowne terminy realizacji Kontraktów.

Postanowiono również utworzyć 3 mniejsze Grupy Robocze dla omówienia szczegółów:

• • kryteriów oceny ofert/warunków udziału w postępowaniach,
  • umowy bazowej,
  • waloryzacji.

Krajowa Izba Odwoławcza wydała orzeczenie w dwóch połączonych sprawach odwołań ZOPI od warunków przetargów PKP PLK SA (sygn. akt KIO 124/23 oraz KIO 168/23) na opracowanie dokumentacji projektowej dwóch inwestycji: Tychy – Katowice Ligota oraz Ruda Chebzie/Zabrze – Bytom.

 

KIO uwzględniła w znacznym stopniu odwołania w zakresie zarzutów nieprecyzyjnego opisu przedmiotu zamówienia i nakazała zamawiającemu wykreślenie lub zmianę kwestionowanych zapisów:

1. W OPZ w części 2.2 pkt 12 w sprawie zapisu: „Ponadto Wykonawca będzie zobowiązany w szczególności do dostarczenia Zamawiającemu innych dokumentów koniecznych do realizacji robót budowlanych”. KIO nakazało zamawiającemu wyczerpujące określenie listy dokumentów, jakie wykonawca będzie zobowiązany dostarczyć zamawiającemu.
2. W punkcie 6 i 7 części 4.4.2 Tomu III SWZ, w którym zamawiający wymagał: „Opracowania dokumentacji projektowej zamiennej (…) w przypadku zaistnienia zmian istotnych w rozumieniu Prawa budowlanego” oraz „Opracowywania dokumentacji zamiennych (rysunek i opis), które nie stanowią istotnego odstępstwa od zatwierdzonego projektu lub innych dodatkowych opracowań niezbędnych dla realizacji Projektu”, KIO nakazało wskazanie, że warunkiem żądania opracowania dokumentacji projektowej zamiennej będzie obiektywna niemożliwość zrealizowania dokumentacji pierwotnej.
3. W punkcie 3 części 3.1, Tomu III SWZ, gdzie zamawiający określa zasady korzystania przez wykonawcę z opracowań i dokumentów zamawiającego i powiązanych z nim jednostek, KIO nakazała wykreślenie fragmentu, że to wykonawca „ponosi ryzyko związane z ich prawidłowym ustaleniem i wykorzystaniem” oraz wskazanie, że obowiązek poniesienia przez wykonawcę kosztów uzyskania informacji nie dotyczy informacji uzyskiwanych od zamawiającego.
4. W części 4.4.2 Tomu III SWZ, w którym zamawiający określił czas reakcji wykonawcy na wezwanie zamawiającego w ramach pełnienia nadzoru autorskiego jako: „niezwłocznie, tj. w ciągu godziny od otrzymania wezwania” KIO nakazała zmianę przez wskazanie, że wykonawca będzie zobowiązany do przekazania informacji o maksymalnym czasie Pobytu lub Konsultacji w terminie do godz. 16.00 następnego dnia roboczego po dniu doręczenia wezwania.
5. W części 4.3.3 tomu III SWZ KIO nakazała zmianę przez wskazanie szacowanej liczby nieruchomości, które wymagają podziału dla realizacji zamówienia.

 

Zamawiający na skutek odwołań dokonał modyfikacji również innych zapisów specyfikacji, w tym:

• rezygnacji z obowiązku Wykonawcy sporządzenia i przedstawienia Planu monitorowania środków kontroli ryzyka dotyczącego etapu robót;
• wymaganego doświadczenia Koordynatora branży zabezpieczenie i sterowanie ruchem kolejowym;
• jednoznacznego przedstawienia założeń dla przeznaczonych do zaprojektowania urządzeń stacyjnych;
• dodania wyczerpujących informacji w kwestii ewentualnej konieczności zaprojektowania Linii Potrzeb Nietrakcyjnych (LPN) i wymagań w tym zakresie.