Autor: Przemysław Markiewicz

Związek Ogólnopolski Projektantów i Inżynierów złożył 19 stycznia 2022 r. kolejne odwołanie na przetarg PKP PLK S.A. pn.: „Opracowanie dokumentacji projektowej wraz z pełnieniem nadzoru autorskiego w ramach projektu pn.: „Prace na liniach kolejowych nr 189 i 132 oraz budowa nowych łącznic Kuźnica – Bytom Bobrek Wsch. w celu stworzenia nowego połączenia Ruda Chebzie/Zabrze – Bytom, w tym budowa nowych p.o. Ruda Orzegów i Bytom ul. Zabrzańska” realizowanego w ramach Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej (…)”.

Główne zarzuty:

• brak jednoznacznego i wyczerpującego opisu przedmiotu zamówienia,
• postanowienia umowy naruszające zasady współżycia społecznego i równowagę stron,
• nieproporcjonalne do zakresu zadania wymagania doświadczenia zawodowego personelu,
• klauzula waloryzacyjna nie zapewnia ekwiwalentności świadczeń stron umowy.

Przykłady braku jednoznaczności opisu zadania:

• Żądanie od wykonawcy wytworzenia „innych dokumentów koniecznych do realizacji robót budowlanych, w tym projekty fazowania robót, harmonogramy itd.”, bez określenia ich zakresu i liczby,
• Możliwość dowolnego żądania od projektanta sporządzenia, w ramach nadzoru autorskiego, dokumentacji projektowej zamiennej, co nie wynika z przepisów obowiązującego prawa,
• Wymaganie zawarcia w Koncepcji Programowo – Przestrzennej koncepcji rozbiórek i przystosowania obiektów kubaturowych, bez podania chociażby przybliżonej powierzchni użytkowej ani kubatury budynków.

Nadużycie dominującej pozycji kontraktowej:

Ponad to zamawiający narzuca w specyfikacji czas na reakcję na wezwanie w ramach nadzoru autorskiego w brzmieniu: „…niezwłocznie, tj. w ciągu godziny od otrzymania wezwania”. Jest to zbyt krótki termin, który w praktyce uniemożliwia wykonawcy konsultacje, w zasadzie wymaga świadczenia usługi przy komputerze 24 godziny na dobę siedem dni w tygodniu. Takie wymaganie uniemożliwia rzetelne oszacowanie planowanej usługi i czasu na jej wykonanie.

Nieproporcjonalne wymaganie doświadczenia:

Jednocześnie zamawiający wymaga od personelu na stanowisku koordynatora branży zabezpieczenia i sterowania ruchem kolejowym doświadczenia potwierdzone wykonaniem m.in. projektu wykonawczego linii kolejowej, choć przedmiotem zamówienia nie będzie wykonanie projektu wykonawczego branży SRK, bo to będzie ono zlecone w osobnym postępowaniu wykonawcy robót budowlanych. Nie jest to wymóg uzasadniony koniecznością oceny zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia.

Limit waloryzacji wynoszący 10% wynagrodzenia łącznie w całym okresie realizacji umowy, podobnie jak w przetargu na połączenie LK142 Tychy – Katowice, powoduje, że waloryzacja jest pozorna i powoduje poważne zachwianie równowagi ekonomicznej stron umowy na niekorzyść wykonawcy.

 

Zapraszamy do zapoznania się z pełną treścią odwołania.

[download id=”1281″]

W odwołaniu, które ZOPI złożył 16 stycznia w Krajowej Izbie Odwoławczej na postanowienia  dokumentacji przetargowej GDDKiA w postepowaniu „Opracowanie dokumentacji projektowej STEŚ-R wraz z uzyskaniem decyzji DŚU dla zadania pn.: „Budowa obwodnicy Tarnowa (nowy przebieg w ciągu DK nr 73), proces przygotowawczy”, zarzuca Zamawiającemu nieprecyzyjny opis przedmiotu zamówienia i krzywdzące wykonawców warunki umowy, między innymi dotyczące waloryzacji wynagrodzenia.

 

Przykłady nieprecyzyjnego OPZ:

• Zamawiający wymaga, by w opracowaniach projektowych uwzględniać zmiany w przepisach prawa i wiedzy technicznej i sporządzać dokumentację projektową zgodnie z nimi w dniu przekazania opracowania. Oznacza to wymaganie świadczenia, którego zakres i sposób realizacji nie jest skonkretyzowany – jest bowiem uzależniony od zdarzeń przyszłych i niepewnych takich jak zmiana przepisów prawa i wiedzy technicznej.
• Wymaganie, by wykonawca uzyskał zgody właścicieli i zarządców nieruchomości, na terenie których wykonywane będą prace pomiarowe i badania oraz uwzględnił w cenie ofertowej pozyskanie tych zgód. Ponieważ koszt wydania takiej zgody nie jest nigdzie uregulowany, oczekiwanie, aby oferent na etapie przetargu uwzględnił w swojej kalkulacji te koszty, jest niezrozumiałe.

 

Przykłady krzywdzących zapisów umownych:

• Zamawiający zastrzega wstrzymanie zapłaty 20% wynagrodzenia za wykonanie opracowania do czasu uzyskania klauzuli ostateczności decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych. Jest to uzależnienie zapłaty za wykonane zadanie od przyszłych zdarzeń, pozostających zupełnie poza kontrolą wykonawcy.
• Zgodnie z zaproponowanym wzorem, 40% wzrostu cen nie będzie podlegać waloryzacji, a zsumowana w kolejnych latach wartość powiększonego wynagrodzenia nie przekroczy 10%. W praktyce zatem oznacza to waloryzowanie 6% wzrostu kosztów. Przy okresie realizacji zamówienia wynoszącym łącznie aż 54 miesiące, całe ryzyko nie dających się przewidzieć zmian gospodarczych zamawiający przeniósł na wykonawcę, co nie pozwala na osiągnięcie zapisanych w ustawach celów waloryzacji.
• Zamawiający zobowiązuje wykonawcę do przedłużenia ważności zabezpieczenia należytego wykonania umowy o okres wynikający z planowanego lub ustalonego przedłużenia terminu realizacji umowy i poniesienia kosztów z tym związanych, również w sytuacjach, gdy przedłużenie wynika z przyczyn całkowicie zależnych od zamawiającego. Zdaniem odwołującego, stanowi to klauzulę abuzywną.

 

Zapraszamy do zapoznania się z pełną treścią odwołania.

[download id=”1271″]

Związek Ogólnopolski Projektantów i Inżynierów złożył 16 stycznia odwołanie na przetarg PKP PLK S.A. pn.: „Opracowanie dokumentacji projektowej wraz z pełnieniem nadzoru autorskiego w ramach projektu pn.: „Przygotowanie alternatywnego połączenia aglomeracyjnego Tychy – Katowice Murcki – Katowice Ligota linią kolejową nr 142”.

Główne zarzuty dotyczą:

• braku jednoznacznego i wyczerpującego opisu oczekiwań inwestora,
• postanowień warunków realizacji zamówienia naruszających zasady współżycia społecznego i równowagę stron umowy,
• klauzuli waloryzacyjnej uniemożliwiającej zapewnienie ekwiwalentności świadczeń stron umowy.

Wybrane szczegóły uzasadnienia:

• Postanowienie specyfikacji „Wykonawca będzie zobowiązany w szczególności do (…) dostarczenia Zamawiającemu innych dokumentów koniecznych do realizacji robót budowlanych.” oznacza, że ubiegający się o zamówienie nie jest w stanie oszacować, ile dokumentów będzie musiał przygotować.
• Żądanie zamawiającego, by wykonawca w ramach nadzoru autorskiego zobowiązał się do opracowania dokumentacji projektowej zamiennej w przypadku zaistnienia zmian istotnych nie ma umocowania w Prawie budowlanym, które mówi, że taka sytuacja może dotyczyć jedynie stwierdzenia wadliwości dokumentacji.
• Obarczenie wykonawcy ryzykiem ustalenia i prawidłowego wykorzystania opracowań, dokumentów i informacji, będących w posiadaniu zamawiającego lub spółek z nim powiązanych, a ponadto żądanie ponoszenia kosztów uzyskania takich materiałów jest przykładem wykorzystania pozycji dominującej, wbrew zasadom współżycia społecznego.
• Limit waloryzacji wynoszący 10% wynagrodzenia łącznie w całym okresie realizacji umowy, który ma wynieść 32 miesiące, a przy skorzystaniu z prawa opcji 56 miesięcy, powoduje, że waloryzacja jest pozorna i powoduje poważne zachwianie równowagi ekonomicznej stron umowy na niekorzyść wykonawcy.

Dlaczego odwołanie?

ZOPI składa odwołania jako organizacja pracodawców, zrzeszająca podmioty prowadzące działalność gospodarczą w dziedzinie projektowania i nadzorowania realizacji inwestycji. Związek korzysta w ten sposób z uprawnień jakie daje wpisanie przez Prezesa UZP na listę organizacji uprawnionych do wnoszenia środków ochrony prawnej.

 

Zapraszamy do zapoznania się z pełną treścią odwołania.

[download id=”1257″]

Drugim typem umów, po umowach na projektowanie, dla których ZOPI opracował propozycję koszyka waloryzacyjnego są usługi zarządzania kontraktem/nadzoru inwestorskiego. Koszyk powstał w wyniku analizy informacji o kosztach związanych z realizacją takich umów, którymi dysponują skupione w Związku firmy inżynierskie.

Zgodnie z propozycją, 80% kosztów usługi to koszty personelu, które powinny wzrastać zgodnie ze wskaźnikami GUS kształtowania się średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Po 10% wynoszą koszty określone jako administracyjne (związane z funkcjonowaniem biur i transportem) oraz pozostałe (m.in. finansowe, prowadzenie wymaganej przez Zamawiającego strony internetowej kontraktu itp.), Te grupy kosztów powinny być powiększane o wskaźnik CPI (inflacji).

Propozycja koszyka waloryzacyjnego została już przekazana do Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.

[download id=”1233″]

Członkowie ZOPI wypracowali propozycję koszyka waloryzacyjnego dla umów na projektowanie, zawierającego podział kosztów, związanych z realizacją takich umów i wskaźników, według których możliwa będzie zmiana wynagrodzenia. Propozycje zostały przesłane do GDDKiA 18 listopada b.r.

Związek wielokrotnie domagał się wprowadzenia do umów na projektowanie klauzul waloryzacyjnych, a w przypadku gdy one istniały – podwyższenia limitów. Zwracano przy tym uwagę, że w miesiącach letnich Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad podpisała aneksy waloryzujące wynagrodzenia firm budowlanych – generalnych wykonawców, a obecnie uzgadnia takie same postanowienia z firmami utrzymaniowymi. Zdaniem ZOPI, niezrozumiałe w tej sytuacji było pomijanie w waloryzacji umów firm projektowych.

Podczas spotkania z branżą projektową, które odbyło się 8 listopada w Józefowie, p.o. Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad Tomasz Żuchowski poinformował, że jest zarówno wola waloryzacji umów, jak i zagwarantowane na to środki finansowe. Przeszkodą do tej pory był brak informacji o tym, jak wygląda podział kosztów w firmach projektowych, który – zdaniem Dyrekcji – uniemożliwiał stwierdzenie jak ogólny wzrost kosztów, spowodowany inflacją, wpływa na koszty realizacji umów przez projektantów. Dyr. Żuchowski zwrócił się do ZOPI, jako reprezentanta środowiska, o zaproponowanie koszyka waloryzacyjnego.

Firmy skupione w ZOPI zaproponowały, by 70% wartości koszyka stanowiły koszty wynagrodzeń projektantów i podwykonawców (głównie branży geologicznej), waloryzowane po połowie wskaźnikiem wzrostu średniego wynagrodzenia według GUS i wskaźnikiem inflacji CPI (Consumer Prices Index). Pięcioprocentowy udział w koszyku mają koszty specjalistycznego oprogramowania i sprzętu informatycznego, również waloryzowane wskaźnikiem CPI. Taki sam udział przypada na koszty finansowe, jak polisy, gwarancje i kredyty, które powinny być po połowie zwiększane o wskaźnik CPI i o zmianę poziomu stóp procentowych. Pozostałych 20% to inne koszty realizacji umowy (m.in. prowadzenia biura, transportu, obsługi księgowej, informatycznej i prawnej), które również powinny być zwiększane o wskaźnik CPI.

Zdaniem ZOPI uzgodnione w toku dalszych prac z GDDKiA zasady waloryzacji powinny dotyczyć nie tylko nowozawieranych umów, lecz także wciąż realizowanych umów z lat wcześniejszych.

20221118 załącznik do pisma koszyk waloryzacyjny – tabela rozbicia kosztów w projektowaniu

Kolejną firmą z branży projektowej i inżynierskiej, która przystąpiła do ZOPI jest Complex Projekt Sp. z o.o. Jest to firma inżynieryjna, o 100% polskim kapitale, istniejąca od 1986 r. Siedziba główna znajduje się w Katowicach a filia w Rzeszowie. Zatrudnia około 50 specjalistów różnych branż. Zajmują się oni projektowaniem dróg, mostów, krajobrazu, inżynierią ruchu, obiektami gospodarki wodnej i urządzeniami hydrotechnicznymi, sieciami uzbrojenia terenu, a także urządzeniami ochrony środowiska. Oferta usług obejmuje: studia wykonalności, studia-techniczno-ekonomiczno-środowiskowe, projekty koncepcyjne, projekty budowlane, projekty wykonawcze oraz dokumentację przetargową, a także weryfikację dokumentacji projektowej.

Klientami firmy są wiodące firmy budowlane oraz jednostki administracji. Ma ona też doświadczenie w pracy w międzynarodowych konsorcjach oraz dla inwestorów zagranicznych.

ZOPI został po raz kolejny partnerem wspierającym Programu „Wspieramy młodych inżynierów budownictwa”, organizowanego przez wydawnictwo Builder Polska. Inauguracją programu w roku akademickim 2022/2023 był Dzień Młodego Architekta i Inżyniera, który zgromadził 24 października w Centrum Olimpijskim w Warszawie kilkuset studentów uczelni technicznych z całego kraju. ZOPI był jednym z podmiotów, które miały tam swoje stoisko informacyjne.

Builder for the Young Engineers to społeczny program edukacyjny, którego celem jest wspieranie młodych inżynierów budownictwa w uzupełnianiu edukacji, poszerzaniu fachowej wiedzy i praktycznych umiejętności – tłumaczy Marek Zdziebłowski, wydawca miesięcznika „Builder”. Program jest realizowany we współpracy z najważniejszymi organizacjami branżowymi, studenckimi oraz uczelniami, publicznymi i prywatnymi, jest także wspierany przez wiodące na rynku firmy. Dzięki nim przyszli inżynierowie budownictwa odbywają wizyty studyjne na budowach, biorą udział w warsztatach branżowych w firmach i spotykają się z mistrzami w tym zawodzie.

Inauguracja programu w bieżącym roku akademickim miała miejsce 24 października w warszawskim Centrum Olimpijskim. Wydarzenie to zostało nazwane 4Future Day. Uczestnicy, którymi byli studenci i nauczyciele akademiccy z kierunków architektury oraz budownictwa uczelni technicznych z całej Polski, w ramach Strefy Kariery zapoznawali się z profilem działalności współpracujących z Programem firm i możliwościami przyszłego zatrudnienia. Mieli okazje wysłuchać również kilku prezentacji, dotyczących rynku pracy dla inżynierów i architektów i specyfiki pracy w firmach inżynierskich różnych specjalności. Dużym powodzeniem cieszył się także warsztat na temat koordynacji branżowych w metodologii BIM.

Informacje o kolejnych przedsięwzięciach w ramach Programu wspierania młodych inżynierów budownictwa można znaleźć tu: https://builderpolska.pl/category/4future/

Dwie organizacje skupiające najbardziej zainteresowanych badaniami gruntu na potrzeby inwestycji drogowych – czyli projektantów i geologów – wystąpiły wspólnie do GDDKiA z propozycjami zmian wytycznych prowadzenia takich badań. ZOPI oraz Polskie Zrzeszenie Wykonawców Badań Podłoża Gruntowego (PZWBPG) proponują m.in. zmiany w zakresie badań wymaganych na różnych etapach projektowania.

Wprowadzone Zarządzeniem Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad nr 22 z roku 2019 „Wytyczne wykonywania badań podłoża gruntowego na potrzeby budownictwa drogowego” podniosły jakość prowadzonych badań oraz dokumentacji wynikowych – uważają obie organizacje, ale w pewnych zapisach wymagają udoskonalenia. Część zapisów szczegółowych specyfikacji inwestora prowadzi do nadmiernych i nieuzasadnionych wymagań co do rodzaju i zakresu badań wykonywanych na takich etapach inwestycji, gdzie odpowiedzialność za rozpoznanie podłoża spoczywa na Wykonawcy. Zamawiający oczekuje często od Wykonawcy przeprowadzania takich badań, których wykonanie powinno było być zrealizowane wcześniej przez Zamawiającego. Badania te nie są z kolei potrzebne (pod względem technicznym) Wykonawcy do opracowania dokumentacji. Skutkiem wydłużających się uzgodnień zakresu badań jest skracanie czasu na ich przeprowadzenie, co utrudnia rzetelne wykorzystanie wyników przez Projektanta. Organizacje proponują, by Wytyczne były obligatoryjne na etapie STEŚ i Koncepcji Programowej, jak też na etapie PB w przypadku systemu „buduj”.

Zapraszamy do zapoznania się z treścią wystąpienia:

[download id=”1176″]

Kolejną firmą, działającą w branży infrastruktury komunikacyjnej branży projektowej i inżynierskiej, która przystąpiła do Związku Ogólnopolskiego Projektantów i Inżynierów ZOPI jest Drog-Tech z Lublina.

Drog-Tech Sp. z o.o. to prężnie rozwijająca się firma w dziedzinie kontroli jakości procesów budowalnych. Swoje działania prowadzi na każdym etapie budowy: od projektowania po badania odbiorowe. Wykonuje rozpoznanie gruntowe poprzez sondowania CPT/CPTU oraz wiercenia geotechniczne na potrzeby posadowienia obiektów budowlanych aż po badania odbiorowe w trakcie prowadzenia robót budowlanych, w pełnym zakresie badań laboratoryjnych oraz terenowych gruntów i kruszyw, mieszanek betonowych, podbudów oraz nawierzchni drogowych i kolejowych.

Spółka współpracuje z Generalnymi Wykonawcami robót, projektantami oraz firmami pełniącymi funkcję nadzoru. Jej najwyższy priorytet to zadowolenie klientów i nawiązywanie długofalowej współpracy. Potwierdzeniem doświadczenia i kwalifikacji zespołu firmy jest Akredytacja PCA o nr 1789.

Związek Ogólnopolski Projektantów i Inżynierów (ZOPI) skierował wystąpienia do kilku dużych spółek z udziałem Skarbu Państwa i instytucji o charakterze obronnym, zwracając uwagę na potrzebę waloryzowania wynagrodzeń wykonawców usług inżynierskich. Adresaci pism wyłaniają wykonawców takich usług w przetargach organizowanych na podstawie wewnętrznych regulaminów zakupowych, a nie ustawy Prawo zamówień publicznych. Członkowie Związku sygnalizują, że kierowane przez nich wnioski o waloryzację są odrzucane na tej podstawie, że umowy nie zostały zawarte w reżimie zamówień publicznych, gdzie taka możliwość jest przewidziana. Według ZOPI,  odmawianie w obecnej sytuacji waloryzacji (przywrócenia pierwotnej wartości) umów przez podmioty publiczne (nawet jeżeli formalnie, jak np. spółki akcyjne są jednostkami prywatnymi) tylko na formalnej podstawie stosowania wewnętrznych regulaminów, a nie ustawy, stoi w rażącej sprzeczności z kierunkami zmian w praktyce układania relacji między stronami procesów inwestycyjnych.

Wystąpienia zostały skierowane do grupy dużych spółek: Ciech, Grupy Azoty, Grupy PKP, KGHM, PCC Rokita i Orlen, a także Zakładu Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego oraz podlegających MON rejonowych zarządów infrastruktury i terenowych oddziałów lotniskowych. Te spółki i jednostki prowadząc inwestycje korzystają z usług projektowych i inżynierskich (nadzoru). ZOPI stoi na stanowisku, że wynagrodzenia wykonawców tych usług powinny być waloryzowane, z powodu dotkliwie odczuwanej inflacji. Powołuje się przy tym na opinie Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych i Prezesa Prokuratorii Generalnej RP, którzy zgodnie stwierdzili, że w nadzwyczajnych okolicznościach, z jakimi mamy do czynienia obecnie,  stosowanie mechanizmów waloryzacji wynagrodzenia jest uzasadnione, a wręcz konieczne. Ich brak może nie tylko poważnie zachwiać równowagą ekonomiczną stron na niekorzyść wykonawcy, ale także prowadzić do negatywnych konsekwencji dla zamawiającego, jeżeli inwestycja zostanie zagrożona.